در خصوص آداب زیارت شهدا، مستحب است زائر نکات زیر را که در کتب مختلف، به خصوص در مفاتیح الجنان آمده، رعایت کند:
- غسل زیارت
- اذن ورود
- پوشیدن لباس پاکیزه
- استعمال بوى خوش
- ذکر خدا
- حرکت با وقار
- قرائت زیارتنامه
- تلاوت قرآن
- اقامه دو رکعت نماز و هدیه آن به روح شهدا
- دعا براى خود، بستگان و مؤمنان و التماس کنندگان دعا
- طلب شفاعت از شهدا
- کمک به فقرا و مستمندان
- احترام به خدّام آستان مبارک حرم شهدا
برخى دیگر از آداب زیارت قبور مؤمنان:
- در طول هفته، روزهاى دوشنبه، پنجشنبه و صبح شنبه، ثواب بیشترى دارد
- رو به قبله نشستن و گذاشتن دست بر قبر.
- خواندن هفت مرتبه سوره « إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»
- خواندن سوره حمد و ناس و فلق و آیة الکرسى، هر کدام سه مرتبه و سوره «یس»
- سلام دادن بر اهل قبور و دعا کردن براى آنان و در روایت است که امام صادق (علیه السلام)فرمود: اینگونه سلام دهید
«السَّلامُ عَلَى أَهْلِ الدِّیَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَ الْمُوْمِناتِ وَ الْمُسْلِمِینَ الْمُسْلِماتِ، أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَ اِنّا بِکُمْ إِنْ شَاءَ اللهُ لاحِقُونَ».
( بحارالأنوار، ج99، کتاب المزار، باب زیارة المؤمنین و آدابها، ص295 ; کامل الزیارات، باب فضل زیارة المؤمنین و کیف یزارون، ص333)
شهید ثانی در کتاب«دروس»، چهارده آداب برای زیارت میشمارد که خلاصه آنها چنین است:
اول:
غسل،پیش از ورود به حرم،با طهارت بودن و با لباس تمیز و خشوع وارد شدن
دوم:
بر آستانه حرم ایستادن، دعا خواندن و اذن ورود طلبیدن
سوم:
کنار ضریح مطهر ایستادن و خود را به قبر نزدیک ساختن
چهارم:
رو به حرم و پشتبه قبله ایستادن در حال زیارت، سپس صورت بر قبر نهادنسپس به بالای سر رفتن
پنجم:
زیارتهای وارده را خواندن و سلام گفتن
ششم:
پس از زیارت، دو رکعت نماز خواندن
هفتم:
پس از نماز، دعا کردن و حاجتخواستن
هشتم:
کنار ضریح مقداری قرآن خواندن و ثواب آن را هدیه به امام (و شهدا) کردن
نهم:
در همه حال،حضور قلب داشتن و استغفار کردن از گناه
دهم:
به نگهبانان و خادمان حرم احسان و احترام کردن
یازدهم:
پس از باز گشت به خانه،دوباره به حرم و زیارت رفتن و در آخرین زیارت، دعای وداع خواندن
دوازدهم:
پس از زیارت، بهتر از قبل از زیارت بودن
سیزدهم:
بعد از تمام شدن زیارت، زود از حرم بیرون آمدن تا شوق،افزونتر شود، وهنگام خروج، عقب عقب بیرون آمدن
چهاردهم:
صدقه دادن به نیازمندان آن شهر و آستانه،بویژه به تنگدستان از دودمانرسول خدا احسان کردن.
رعایت این آداب،قرب روحی و معنوی میآورد و سازندگی زیارت را افزونمیسازد و فلسفه تشریع زیارت نیز، همین بهرهوری از معنویات مزارات اولیاء خداست.
ر.ک:«بحار الانوار»،ج 98،ص 140 به بعد.
عارف ربانی، مرحوم بهاری همدانی درباره آداب زیارت خاندان وحی(علیهم السلام)میگوید:
«باری چون قصد زیارت اولیای حقیقی را بنماید،
اولا باید بداند که نفوس مقدسه طیبه طاهره، چون از ابدان جسمانیه مفارقت نمود و متصل به عالم قدس و مجردات گردید، غلبه و احاطه ایشان به این عالم اقوا گردد و تصرّفاتشان در این نشأت، بیش از سابق شود و اطلاعاتشان به زائران اتمّ و اکمل گردد.
فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمْ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ....
پس نسیم الطافشان و رشحات انوار آن بزرگواران، بر زوّار و قاصدین ایشان میرسد; خصوصاً لِلْخُلَّص مِنْ قاصَدیهِمْ [به خصوص کسانی که با خلوص نیت قصد زیارت آن بزرگواران را نموده اند].
پس خوب است زوار به قصد تجدید عهد با آنها و اعلای کلمه ایشان و رَغماً لاَِنفِ أعْداء [به جهت خواری و سرافکندگی دشمنان آنان] و قصد زیارت مؤمن خالص الایمان و به امید استشفاع از برای بخشش گناهان و رجای وصول بر فیوضات عظیمه، رو به آن بزرگواران کند (با مراعات آن آدابی که در کتب مزار ثبت است)
و باید بداند که آنها مطلع بر حرکات و سکنات این شخص;
بلکه مطلع از خطورات قلبیه او هستند
و لذا باید کمال سعی در تضرع و ذل و انکسار بنماید;
خصوصاً در حین دخول به مرقدهای شریفه ایشان و حواس خود را به تمامه و کماله جمع نماید که تفرقه حواس و تشتّت افکار باطله، به منزله پشت کردن به امام است».
تذکرة المتقین،ص 76