امام خامنهای رهبر انقلاب اسلامی در دیدار دستاندرکاران کنگره 4 هزار شهید استان یزد با بیان اینکه شهیدان در عالم برزخ، زندگی مخصوصی دارند و پیام مهم آنها به کسانی که راهشان را ادامه دهند، بشارت به در امان بودن از ترس و اندوه است، تصریح کردند: انگیزه شهیدان از حضور در میدان جهاد همچنانکه در وصیتنامههای آنها موجود است، حمایت از انقلاب، امام بزرگوار، حجاب، دفع شرّ دشمن و هموار شدن راه نظام برای دستیابی به اهداف آن بود که باید مراقبت کرد این آرمانها بهدست برخی افراد نفی و مخدوش نشود.
ایشان با ابراز تأسف از افرادی که زیر سایه جمهوری اسلامی و به برکت مجاهدت شهیدان و رزمندگان در امنیت و آزادی زندگی، اما بر خلاف اهداف آن خونهای پاک فعالیت میکنند، فرمودند: در مقابل این تلاشها، کار و تلاش در راه حق و شهیدان را مضاعف کنید.
حجتالاسلام محمدجواد اسکندرلو از اساتید حوزه علمیه طی یادداشتی با عنوان «حیات شهیدان از منظر قرآن» به مقام شامخ شهدا در عالم برزخ اشاره میکند. متن یادداشت بدین شرح است:
وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا بَلْ أَحْیَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ ﴿169سوره آل عمران﴾
هرگز کسانى را که در راه خدا کشته شده اند مرده مپندار بلکه زنده اند که نزد پروردگارشان روزى داده مىشوند (169)
فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَیَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِینَ لَمْ یَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿170 سوره آل عمران﴾
به آنچه خدا از فضل خود به آنان داده است شادمانند و براى کسانى که از پى ایشاناند و هنوز به آنان نپیوستهاند شادى مىکنند که نه بیمى بر ایشان است و نه اندوهگین مىشوند (170)
مهمترین نکات تفسیری:
1-منظور از حیات در اینجا همان حیات و زندگی برزخی است که ارواح در جهان پس از مرگ دارند، نه زندگی جسمانی و مادی. شهیدان به قدری غرق مواهب حیات معنوی هستند که گویا زندگی سایر برزخیان در مقابل آنها چیزی نیست.
2- شهیدان علاوه بر اینکه با مشاهده مقامات برادران مجاهدی که به آنها ملحق شدهاند، خوشحال میشوند، خودشان هم هیچگونه ترسی از آینده و غمی از گذشته ندارند.
3- پاداش بینظیر شهیدان از منظر رسول خدا(ص):
- هنگامی که رزمندگان تصمیم بر شرکت در میدان جهاد میگیرند خداوند آزادی از آتش دوزخ را برای آنها مقرر میدارد.
- هنگامی که سلاح برمیدارند و آماده میدان میشوند فرشتگان به وجود آنها افتخار میکنند.
- هنگامی که همسر، فرزند و بستگان آنها با آنها خداحافظی میکنند از گناهان خودخارج میشوند. از این موقع در برابر هر روز پاداش عبادت هزار عابد برای آنها نوشته میشود.
- هنگامی که با دشمنان روبرو میشوند مردم جهان نمیتوانند میزان ثواب آنها را درک کنند.
- هنگامی که گام به میدان نبرد بگذارند و جنگ شروع شود، فرشتگان با پر و بال خود اطراف آنان را میگیرند و از خدا تقاضا میکنند که در میدان ثابت قدم باشد.
- هنگامی که شهید از مرکب فرو میغلتد هنوز به زمین نرسیده حوریان بهشتی به استقبال او میشتابند و نعمتهای بزرگ الهی را برای او شرح میدهند.
- هنگامی که شهید بر زمین قرار میگیرد؛ زمین میگوید آفرین بر روح پاکیزهای که از بدن پاکیزه پرواز میکند؛ بشارت باد بر تو نعمتهایی در انتظار توست که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و بر قلب هیچ انسانی خطور نکرده است.
و خداوند میفرماید من سرپرست بازماندگان گویم هرکسی آنها را خشنود کند مرا خشنود کرده است و هرکس آنها را به خشم آورد مرا به خشم آورده است. (تفسیر مجمع البیان از علامه طبرسی ذیل آیه 169 سوره آل عمران)
4- علامه طباطبایی میفرمایند مؤمنین در همان عالم برزخ که هستند پاداش خود را مشاهده کرده، عیناً به آنها نائل میشوند زیرا آنجا سرای مشاهده است نه استدلال. بنابراین انسان پس از مرگ و قبل از قیامت دارای بقا است.
5- معنای اینکه خداوند، مطلق حزن و اندوه را از شهیدان برداشته این است که تمام اموری را که ممکن است مورد بهرهبرداری و لذتشان باشد به ایشان افاضه فرموده و این امور هم هرگز در معرض زوال و فنا نیستند و همین است معنی جاودانه بودن انسان در بهشت؛ سعادت و جاودانه بودن سعادت برای او. (ترجمه تفسیر المیزان جلد 4 صفحه 109 و 110 ترجمه محمدرضا صالحی کرمانی)