خانه / شهید و شهادت / در دعاها و زیارت‌ها / آداب زیارت حرم‌های شهدا

آداب زیارت حرم‌های شهدا

در خصوص آداب زیارت شهدا، مستحب است زائر نکات زیر را که در کتب مختلف، به خصوص در مفاتیح الجنان آمده، رعایت کند:
- غسل زیارت
- اذن ورود
- پوشیدن لباس پاکیزه
- استعمال بوى خوش
- ذکر خدا
- حرکت با وقار
- قرائت زیارتنامه
- تلاوت قرآن
- اقامه دو رکعت نماز و هدیه آن به روح شهدا
-  دعا براى خود، بستگان و مؤمنان و التماس کنندگان دعا
- طلب شفاعت از شهدا
- کمک به فقرا و مستمندان
- احترام به خدّام آستان مبارک حرم شهدا

برخى دیگر از آداب زیارت قبور مؤمنان:
- در طول هفته، روزهاى دوشنبه، پنجشنبه و صبح شنبه، ثواب بیشترى دارد
- رو به قبله نشستن و گذاشتن دست بر قبر.
- خواندن هفت مرتبه سوره « إِنّا أَنْزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ»
- خواندن سوره حمد و ناس و فلق و آیة الکرسى، هر کدام سه مرتبه و سوره «یس»
- سلام دادن بر اهل قبور و دعا کردن براى آنان و در روایت است که امام صادق (علیه السلام)فرمود: اینگونه سلام دهید
«السَّلامُ عَلَى أَهْلِ الدِّیَارِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَ الْمُوْمِناتِ وَ الْمُسْلِمِینَ الْمُسْلِماتِ، أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَ اِنّا بِکُمْ إِنْ شَاءَ اللهُ لاحِقُونَ».
( بحارالأنوار، ج99، کتاب المزار، باب زیارة المؤمنین و آدابها، ص295 ; کامل الزیارات، باب فضل زیارة المؤمنین و کیف یزارون، ص333)

شهید ثانی در کتاب‏«دروس‏»، چهارده آداب برای زیارت می‏شمارد که ‏خلاصه آنها چنین است:
اول:
غسل،پیش از ورود به حرم،با طهارت بودن و با لباس تمیز و خشوع وارد شدن‏
دوم:
بر آستانه حرم ایستادن، دعا خواندن و اذن ورود طلبیدن
‏سوم:
کنار ضریح مطهر ایستادن و خود را به قبر نزدیک ساختن
‏چهارم:
رو به حرم و پشت‏به قبله ایستادن در حال زیارت، سپس صورت بر قبر نهادن‏سپس به بالای سر رفتن‏
پنجم:
زیارتهای وارده را خواندن و سلام گفتن
‏ششم:
پس از زیارت، دو رکعت نماز خواندن
‏هفتم:
پس از نماز، دعا کردن و حاجت‏خواستن‏
هشتم:
کنار ضریح مقداری قرآن خواندن و ثواب آن را هدیه به امام (و شهدا) کردن
‏نهم:
در همه حال،حضور قلب داشتن و استغفار کردن از گناه
‏دهم:
به نگهبانان و خادمان حرم احسان و احترام کردن
‏یازدهم:
پس از باز گشت‏ به خانه،دوباره به حرم و زیارت رفتن و در آخرین زیارت، دعای وداع خواندن‏
دوازدهم:
پس از زیارت، بهتر از قبل از زیارت بودن‏
سیزدهم:
بعد از تمام شدن زیارت، زود از حرم بیرون آمدن تا شوق،افزون‏تر شود، وهنگام خروج، عقب عقب بیرون آمدن‏
چهاردهم:
صدقه دادن به نیازمندان آن شهر و آستانه،بویژه به تنگدستان از دودمان‏رسول خدا احسان کردن.
رعایت این آداب،قرب روحی و معنوی می‏آورد و سازندگی زیارت را افزون‏می‏سازد و فلسفه تشریع زیارت نیز، همین بهره‏وری از معنویات مزارات اولیاء خداست.
ر.ک:«بحار الانوار»،ج 98،ص 140 به بعد.

عارف ربانی، مرحوم بهاری همدانی درباره آداب زیارت خاندان وحی(علیهم السلام)میگوید:
«باری چون قصد زیارت اولیای حقیقی را بنماید،
اولا باید بداند که نفوس مقدسه طیبه طاهره، چون از ابدان جسمانیه مفارقت نمود و متصل به عالم قدس و مجردات گردید، غلبه و احاطه ایشان به این عالم اقوا گردد و تصرّفاتشان در این نشأت، بیش از سابق شود و اطلاعاتشان به زائران اتمّ و اکمل گردد.
فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمْ اللهُ مِنْ فَضْلِهِ....
پس نسیم الطافشان و رشحات انوار آن بزرگواران، بر زوّار و قاصدین ایشان میرسد; خصوصاً لِلْخُلَّص مِنْ قاصَدیهِمْ [به خصوص کسانی که با خلوص نیت قصد زیارت آن بزرگواران را نموده اند].
پس خوب است زوار به قصد تجدید عهد با آنها و اعلای کلمه ایشان و رَغماً لاَِنفِ أعْداء [به جهت خواری و سرافکندگی دشمنان آنان] و قصد زیارت مؤمن خالص الایمان و به امید استشفاع از برای بخشش گناهان و رجای وصول بر فیوضات عظیمه، رو به آن بزرگواران کند (با مراعات آن آدابی که در کتب مزار ثبت است)
و باید بداند که آنها مطلع بر حرکات و سکنات این شخص;
بلکه مطلع از خطورات قلبیه او هستند
و لذا باید کمال سعی در تضرع و ذل و انکسار بنماید;
خصوصاً در حین دخول به مرقدهای شریفه ایشان و حواس خود را به تمامه و کماله جمع نماید که تفرقه حواس و تشتّت افکار باطله، به منزله پشت کردن به امام است».
تذکرة المتقین،ص 76