محرم همیشه برای ما ایرانیان دورانی مهم و تاثیر گذار بوده، با ورود این ماه جلوه شهر‌ها تغییر می‌کند و همه چیز تحت تاثیر عزای سید وسالار شهیدان واقع می‌شود.
به گزارش پایگاه فرهنگی و اطلاع رسانی مفقودین و شهدای گمنام ،در شهرستان هفتکل نیز چون نقاط مختلف کشور از دیرباز مراسم‌های مذهبی عزاداری سومین پیشوای شیعیان جهان و 72 شهید کربلا بر پا بوده و هم اکنون با شور و حال خاصی برگزار می‌شود.
آیین‌های عزاداری در هفتکل، ابتدا با راه اندازی دسته‌های زنجیرزنی حضرت سیدالشهدا (ع) در کوی حزب‌الله، حضرت اباالفضل العباس (ع) در کوی شهدا و حضرت سیدالشهدا (ع) در بازار از سال 1320 به صورت رسمی آغاز شد و از آن زمان عزاداری با همکاری بانیان این هیئت‌ها انجام می‌شد.
پیش از این نیز عزاداری حضرت امام حسین (ع) در نقاط مختلف شهر و روستاهای اطراف انجام می‌شد ولی با راه‌اندازی این چند هیئت نظم خاصی به خود گرفت.
پس از مدتی با راه‌اندازی هیئت‌های مذهبی در کوی شهید باهنر، کوی اسلام آباد، شهرک طالقانی، کوی شهید حیدر هاشمپور، کوی شهید رجایی و دسته‌های سادات مقیم هفتکل، علی اصغر (ع) بندری‌ها و شهدای مکوند، این عزاداری‌ها به شکل گسترده‌تری در هفتکل انجام می‌شود.
آماده‌سازی هیئت‌ها
هیئت‌های عزاداری پس از عید غدیر خم برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر آیین سوگواری محرم و صفر به تدارک وسایل و ابزار مورد نیاز خود می‌پردازند و اگر وسایلی مانند طبل، سنج، سیستم صوتی و علم‌ها نیاز به تعمیر یا بازسازی داشته باشند تا قبل از فرا رسیدن ماه محرم نواقص و کمبودهای آن‌ها توسط مسئولان هیئت‌ها برطرف می‌شود.
در بین مردم هفتکل مرسوم است که در ماه ذیحجه هیئت‌های مذهبی قبض‌هایی را برای دریافت کمک‌های مردمی تهیه می‌نمایند و به دست چند تن از اهالی محل که بیشتر جوانان هستند می‌دهند تا برای برگزاری مراسمات ماه محرم نذورات و کمک‌های مردم را جمع آوری کنند.
افراد تعیین شده نیز با در دست داشتن قبوض کمک‌های مردمی در محلات مختلف به در خانه‌ها می‌روند و ضمن معرفی خود، نذورات و هدایای مردمی را دریافت و در قبال آن رسید تحویل می‌دهند.
رسیدهای و قبوض جمع آوری نذورات و کمک برای عزاداری امام حسین (ع) برای مردم از احترام خاصی برخوردار است لذا بیشتر مردم از گرفتن قبض و رسید خودداری می‌کنند و اگر هم دریافت کردند آن را در جای خاصی مانند وسط قرآن نگهداری می‌کنند.
برخی از هیئت‌ها مانند هیئت شهید ابراهیم بایمانی‌نژاد نیز با گذاشتن صندوق‌های جمع آوری نذورات در کنار خیابان به استقبال ماه محرم می‌روند.
چند روز قبل از آغاز ماه محرم تا ششم این ماه، خانواده‌ها برای تهیه پارچه‌های مشکی به منظور نصب بر سر در منازل و خرید لباس‌های مشکی اقدام می‌کنند و اگر لباس مشکی در خانه داشته باشند آن را شست و شو می‌دهند تا با آمادگی کامل به استقبال عاشورا و تاسوعای حسینی بروند.
در شهرستان هفتکل روز هفتم محرم روز بسیار خاصی است و مردم اعتقاد زیادی به این روز دارند لذا تا قبل از فرا رسیدن روز هفتم سعی در سیاه پوش کردن خود دارند.
آغاز عزاداری‌ها
پس از برگزاری نماز جماعت مغرب و عشاء در شب اول محرم از طریق بلندگوی مساجد برنامه عزاداری هیئت‌ها و دسته‌های عزاداری از سوی مسئولان آن‌ها اعلام می‌شود و پس از آن با پخش نوحه و سینه‌زنی عزاداری‌ها آغاز می‌شود.
بلافاصله پس از اعلام برنامه‌های عزاداری دسته دسته مردم به ویژه جوانان و کودکان سیاه پوش راهی محل برگزاری مراسم می‌شوند. در این شب در ساعت مقرر با به صدا درآمدن طبل‌ها، سنج‌ها و برافراشته شدن علم‌ها و بیرق‌ها و همچنین پخش نوحه‌های حماسی، عزاداری سرور و سالار شهیدان در محلات مختلف شهر هفتکل آغاز می‌شود.
علاوه بر دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری، مساجد و حسینیه‌ها هم هرکدام با قرائت زیارت عاشورا و سخنرانی روحانیون و وعاظ عزاداری خود را آغاز می‌کنند و تا پایان صفر آن را ادامه می‌دهند. البته برنامه‌های مساجد معمولا قبل و بعد از نماز ظهر و عصر و نماز مغرب و عشا انجام می‌شود تا با برنامه‌های هیئت‌های عزاداری تداخل نداشته باشد.
دعوت از هیئت‌ها
این سنت 70 ساله طبق سنوات گذشته از شب چهارم یا پنجم محرم آغاز می‌شود و تا شب عاشورا ادامه دارد. در این شب‌ها دسته‌های زنجیرزنی به دعوت دسته‌ها و هیئت‌های محله‌های دیگر پس از دقایقی عزاداری در محله خود به سوی نقاط دیگر شهر به حرکت درمی آیند و با عزاداری کردن در خیابان‌ها و معابر شهر، خود را به آن محله‌ای که دعوت شده بود می‌رسانند.
دسته‌های عزاداری در شب‌های اول تا سوم معمولا در همان محله خود و خیابان‌های اطراف به صورت زنجیرزنی عزاداری می‌کنند که امسال قرار شده به منظور استفاده بیشتر اهالی محلات از فیوضات معنوی عزاداری‌ها، دسته‌ها حرکت خود را از شب هفتم آغاز کنند.
گرامیداشت یاد شهدا
در شهرستان هفتکل رسم بر این است در طول مسیر حرکت دسته‌های عزاداری اگر خانواده شهیدی زندگی می‌کند عزاداران چند دقیقه‌ای به احترام آن شهید معظم و خانواده گرامیش در مقابل منزل آن‌ها توقف می‌کنند و به عزاداری می‌پردازند.
مداح هیئت هم با سرودن ابیاتی در وصف شهدا حال و هوای خاصی به مراسم می‌بخشد، البته در برخی محله‌ها مانند کوی شهید حیدر هاشمپور و شهرک طالقانی این سنت در شب و روز تاسوعا انجام می‌شود و هیئت‌ها به خانواده‌های تمام شهدای محله خود سر می‌زنند و از آنان دلجویی می‌کنند.
یکی از برنامه‌های ثابت هیئت‌های مذهبی هفتکل سر زدن به خانواده سردار شهید حاج سید عیسی موسوی فرمانده گردان توپخانه حضرت امام جعفر صادق (ع) تیپ امام حسن مجتبی (ع) سپاه ولیعصر (عج) خوزستان است که در ایام دهه اول محرم انجام می‌شود.
این شهید عزیز در دوم فروردین سال 1387 پس از سال‌ها دوری از یاران شهید در رزمایش اربعین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شربت شهادت نوشید و «عند ربهم یرزقون» شد.
روز حضرت ابوالفضل (ع)
در بین مردم هفتکل روز هفتم محرم به روز حضرت ابوالفضل العباس (ع) معروف است و آداب و رسوم خاصی دارد. در این روز بزرگ حزن و اندوه فراوان شهر را فرا می‌گیرد و همه خود را را برای عزاداری روزهای تاسوعا و عاشورا آماده می‌کنند.
مرسوم و معمول است در روز هفتم محرم مصیبت حضرت عباس (ع) خوانده می‌شود و نوحه خوان‌ها و مداحان هم در وصف آن یار باوفای سیدالشهداء (ع) نوحه‌خوانی و مرثیه‌سرایی می‌کنند.
خانواده‌های هفتکلی در این روز با طبخ آش برگ، شله زرد، حلیم و حلوا برای گرفتن حاجت خود با شفیع قرار دادن باب الحوائج و علمدار کربلا نذری می‌دهند.
سفره حضرت ابوالفضل (ع) نیز در مناطق دیگری از کشور عزیزمان با آداب و رسوم خاص خود بر پا می‌شود ولی در هفتکل این سفره توسط بانوان برای برآورده شدن حاجاتی نظیر شفای مریض، پیدا شدن گمشده، باردار شدن زن نازا و برآورده شدن دیگر خواسته‌ها و رفع گرفتاری‌ها نذر می‌شود که رسم است قبل از برآورده شدن حاجت این سفره را می‌گسترانند. پهن کردن سفره ابوالفضل (ع) روز خاصی ندارد، ولی طبق آداب و رسوم مردم هفتکل از هفتم محرم تا اربعین می‌باشد.
از صبح روز پهن کردن سفره حضرت ابوالفضل (ع) هیچ مردی نباید ظروف طبخ غذا را ببیند و حق ورود به مجلس را هم ندارد، در این روز مردهای آن خانه تا غروب در بیرون خانه به سر می‌برند.
پیش از توزیع نذروات طبخ شده بین حاضران، هر کس حاجت یا مشکلی داشته باشد مقداری پول یا چیزهای دیگری بر روی سفره می‌گذارد.
شب نهم محرم
عزاداری دسته‌ها و هیئت‌های مذهبی تا شب هشتم محرم مانند شب‌های قبل انجام می‌شود اما در شب تاسوعا سوگواری‌ها و حرکت دسته‌ها بیشتر به طول می‌انجامد و گاهی فرا‌تر از نیمه شب هم می‌رود. در این شب هفتکلی‌های مقیم نقاط مختلف کشور به زادگاه خود می‌آیند و از شب تاسوعا به جمع عزاداران حسینی می‌پیوندند.
دسته‌های عزاداری از تمام نقاط شهر با طی کیلومتر‌ها با پای پیاده، برای عزاداری تاسوعا به سمت گلزار شهیدان گمنام در تپه های نورالشهدا حرکت می‌کنند و تا غروب در آنجا به سینه‌زنی و زنجیرزنی می‌پردازند.
در طول مسیر حرکت دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری، مردم با توزیع نذورات خود، از آنان پذیرایی می‌کنند و سپس به همراه آن هیئت به سمت شهدای گمنام حرکت می‌کنند تا یاد و خاطره شهدای والامقام را گرامی دارند و به مقام شامخ این شقایق‌های خونین ادای احترام کنند.
شب و روز عاشورا
در شب عاشورا دسته‌های محله‌هایی که با مرکز شهر فاصله دارند با پای پیاده به سوی مرکز شهر حرکت می‌کنند و پس از رسیدن به مرکز شهر در محلات مختلف عزاداری می‌کنند که این عزاداری‌ها تا پاسی از شب ادامه دارد.
در ایام محرم به ویژه در شب عاشورا دسته‌ها و اقشار مختلف مردم برای تسلیت مصیبت حضرت اباعبدالله (ع)، فرزندان و اصحاب باوفایش به ذریه حضرت زهرا (س) در محل عزاداری سادات مقیم هفتکل در کوی شهید سید ابوالقاسم موسوی دامغانی می‌روند و ضمن تسلیت این مصیبت بزرگ، به همراه آنان به عزاداری و سوگواری می‌پردازند.
صبح روز عاشورا خانواده‌ها برای شرکت در عزاداری زود‌تر از خواب برمی خیزند. در این روز تمام دسته‌ها و هیئت‌ها از سراسر شهر، از همان ساعات اولیه صبح به نوبت به سمت گلزار شهدای شهر و بهشت آباد حرکت می‌کنند و پس از طی مسیر با پای پیاده، ساعت‌ها در کنار لاله‌های گلگون کفن شهر خود در مصیبت سالار شهیدان عزاداری می‌کنند.
در این روز مادران اطفال خود را به یاد کودکان امام حسین (ع) سبزپوش می‌کنند و زن‌ها چادر‌ها را به حالت عزا به دور گردن می‌بندند. حاجت‌مندان به ویژه زنان بدون فرزند با درست کردن گهواره‌ای و تزیین آن با پارچه‌های سبز به یاد کودک شش ماهه کربلا حضرت علی اصغر (ع)، حاجت خود را از خداوند متعال می‌خواهند.
ظهر این روز، عزاداران به یاد آخرین نماز فرزند زهرا (س) نماز ظهر و عصر خود را به امامت حجت الاسلام والمسلمین علی ابراهیمی‌پور امام جمعه شهرستان هفتکل اقامه می‌کنند.
عزاداری در روستا‌ها
عزاداران روستای چمن لاله با حضور در مسجد حضرت صاحب الزمان (عج) روستای خود برای حضرت امام حسین (ع) به سوگواری می‌پردازند و در روز عاشورا نیز با پهن کردن سفره‌ای بزرگ از اهالی روستا که از سراسر میهن اسلامی به زادگاه خود آمده‌اند و دیگر میهمانان، پذیرایی می‌کنند.
اهالی روستای جارود نیز با حضور در مسجد حضرت حجت (عج) روستای خود در دهه اول محرم به عزاداری می‌پردازند و در صبح روز عاشورا براساس سنت ده‌ها ساله در کنار مزار تنها شهید روستای خود شهید قربان مکوندی به یاد مظلومیت حضرت امام حسین (ع) و شهدای کربلا اشک ماتم می‌ریزند و سینه زنی و سوگواری می‌کنند.
روستاهای عرب نشین شهرستان هفتکل مانند رغیوه نیز با دعوت از روحانیون و خطبای عرب زبان به برپایی مجالس عزای سالار شهیدان می‌پردازند.
در روستای محروم نفت سفید هم بر اساس سنت چندین ساله عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین و یاران باوفایش در مسجد این روستا انجام می‌شود.
شام غریبان شهدای کربلا
در شام غریبان، عزاداران حسینی با سینه زدن و گرفتن شمع در دست به یاد شام غریبان بازماندگان کربلا به سمت محل برگزاری مراسم اینکه معمولا مسجد جامع است به راه می‌افتند.
در این شب دیگر از علم‌ها، بیرق‌ها و پرچم‌ها خبری نیست زیرا عملدار با وفای کربلا حضرت ابوافضل العباس (ع) در روز عاشورا توسط یزدیان به شهادت رسیده است.
در شب شام غریبان، عزاداران با گذاشتن زنجیر‌ها بر شانه‌ها در خیابان‌های منتهی به محل عزاداری، سینه زنی می‌کنند که این مراسم معمولا تا شب سوم شهادت امام حسین (ع) و دیگر شهدای کربلا ادامه خواهد داشت.
از عاشورا تا اربعین
در این چهل روز مردم همچنان لباس‌های عزا را به تن دارند و در منازل خود برای مظلومیت شهیدان دشت کربلا عزاداری می‌کنند. همچنین مراسمات عزاداری در مساجد و حسینیه‌های شهر به ویژه مسجد جامع حضرت حجت (عج) برگزار می‌شود و سخنرانان و خطبا در طول این مدت به بیان فضائل اهل بیت عصمت و طهارت (ع) به ویژه حضرت امام حسین (ع) می‌پردازند.
برپایی مراسمات عزاداری در پایگاه‌های مقاومت بسیج، مدارس و دانشگاه نیز از برنامه‌هایی است که در طول مدت عاشورا تا اربعین برگزار می‌شود. قرائت زیارت عاشورا در طول این چهل روز نیز از جمله برنامه‌هایی است که در برخی مساجد شهر با حضور و استقبال جوانان انجام می‌شود.
اربعین
در روز اربعین نیز مردم هفتکل با برپایی دستجات سینه زنی و عزاداری همنوا با کاروان اسرا در رسای شهدای کربلا به نوحه‌سرایی می‌پردازند.
زیارت شهدای گمنام و ادای احترام به مقام شامخ هفت لاله پرپر خفته در تپه‌های نورالشهدا یکی از آداب و رسوم مردم هفتکل در روز اربعین است چون این روز با سالگرد تشییع و تدفین آن شهیدان عزیز در شهرستان هفتکل مصادف است.
همچنین در این روز زیارت اربعین که در احادیث معتبر به قرائت آن سفارش زیادی شده با حضور عموم مردم شهید پرور در مسجد جامع یا در کنار شهدای گمنام قرائت می‌شود.